De cijfers over voedselverspilling wereldwijd en in Europa zijn onthutsend: jaarlijks belanden miljarden tonnen voedsel in de vuilnisbak. In deze ongezonde consumptiecyclus speelt iedereen een rol.
Deze reportage van Euronews (pan-Europese nieuwszender die gedeeltelijk door de Europese Unie wordt gefinancierd) uit 2020 belicht enkele good practices uit de voedingsindustrie.
20% van het geproduceerde voedsel in Europa belandt in de vuilnisbak of wordt gebruikt als diervoeder. Die verspilling heeft een enorme financiële impact: bijna 140 miljard euro per jaar.
De reportage neemt ons mee naar Nederland, waar verschillende bedrijven pragmatische oplossingen zoeken om voedselverspilling te voorkomen.
In het eerste bedrijf worden wortelen die niet de conventionele afmetingen of eigenschappen hebben (te klein, te groot, niet mooi genoeg), in plaats van ze weg te gooien of aan dieren te voeren, gebruikt voor de productie van andere consumptiegoederen. Ze worden geschild voor gebruik in de voedingsindustrie, verpakt als gezonde snack of verwerkt tot sap of poeder. Alle ingrediënten worden benut, tot en met de vezels. Om verspilling te voorkomen, wordt de productie voortdurend afgestemd op vraag en aanbod en wordt de timing geoptimaliseerd afhankelijk van de verschillende markten (industrie, vers, ingrediënten enz.).
In de Surplus Food Factory worden restproducten uit de voedingsindustrie verwerkt tot voedingsproducten, zoals sauzen of soep op basis van de uiteinden van tomaten die door hamburgerfabrikanten worden weggegooid. En de zaken draaien fantastisch! De omzet van het bedrijf is gestegen en het heeft meer werknemers in dienst kunnen nemen, van wie de meesten voorheen uit de arbeidsmarkt vielen. De directeur wil met zijn bedrijf een voorbeeld zijn voor andere Europese en internationale producenten, met wie hij zijn ervaring graag wil delen.
Deze innovatieve projecten vormen de kern van het Europese onderzoeksprogramma Refresh (ter bevordering van de efficiëntie van de toeleveringsketens voor voedsel en drank). Het programma werd tussen 2014 en 2019 in vijf landen (Duitsland, Nederland, Hongarije, Spanje en China) opgezet en heeft methoden in kaart gebracht (voor zowel particuliere als publieke actoren) om voedselafval nuttig te gebruiken en nieuwe producten te creëren.
Wat zijn de resultaten? Projectcoördinator Toine Timmermans legt uit dat er niet één pasklare oplossing bestaat, maar dat het onderzoek het mogelijk heeft gemaakt een modelschema op te stellen. Dat schema zal handig zijn voor het uitwisselen van ervaringen op Europees en internationaal niveau en kan helpen bij het afsluiten van overeenkomsten tussen actoren binnen de toeleveringsketen.
Nieuwe technologieën kunnen ook helpen om de voedselverspilling te verminderen, zoals de innovatieve tool die door een Nederlandse start-up werd ontwikkeld. Deze tool, bestemd voor keukens en restaurants, is het uitgerust met een camera die het voedselafval fotografeert. De camera analyseert het afval en geeft statistieken over vermijdbare voedselverspilling: aan de hand daarvan kan het restaurant de hoeveelheden bij toekomstige aankopen aanpassen en geld besparen terwijl verspilling wordt voorkomen – een win-winsituatie dus. Jaarlijks zou elke slimme camera bijna 4000 kg verspild voedsel voorkomen.
In de Nederlandse supermarkten worden producten waarvan de houdbaarheidsdatum bijna verstreken is, regelmatig verkocht in verrassingspakketten om zo voedselverspilling te voorkomen. Een supermarkt, die op het einde van de dag vaak met een overschot aan vers brood zat, besliste om nog verder te gaan en het verse brood te vervangen door diepvriesbrood. Dat is ook een win-winoplossing voor de winkeluitbater, aangezien verspilling wordt voorkomen en de klanten de hele dag door brood kunnen kopen. Er is nog een lange weg af te leggen voor we de voedselverspilling drastisch kunnen verminderen. De Europese Unie heeft dit tot een van haar prioriteiten gemaakt: het is een van de doelstellingen van de strategie “Van boer tot bord”, die ook het aantal pesticiden met 50% wil verminderen en de biologische landbouw tegen 2030 met 25% wil doen toenemen.
