De Europese Unie begrijpen is geen sinecure. Verdragen en grondwetten, de eurozone, het Schengengebied, het stabiliteitspact, het gemeenschappelijk beleid … het is niet altijd duidelijk wat er achter die begrippen schuilt. Deze video geeft op laagdrempelige wijze duiding bij de geschiedenis en werking van de Europese Unie.
Aan de basis van de Europese constructie ligt een droom van eenheid van een continent dat er niet voor terugdeinsde elkaar eeuwenlang af te slachten. Pas na de twee wereldoorlogen hebben de landen echt werk gemaakt van de eenmaking van Europa.
Op 9 mei 1950 hield de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, een toespraak die het beginpunt van de EU vormde. Een jaar later verenigden Frankrijk, Duitsland, België, Luxemburg, Nederland en Italië zich in de EGKS (Economische Gemeenschap voor Kolen en Staal), met als doel de krachten te bundelen om toekomstige conflicten te vermijden. De economie vormde de basis voor de totstandkoming van de EU, waarvoor de EEG (Europese Economische Gemeenschap) in 1957 de basis legde.
Dankzij die alliantie zagen tal van projecten het levenslicht, zoals het GLB (gemeenschappelijk landbouwbeleid), de douane-unie en het onderzoek op het vlak van kernenergie (EURATOM) tot stand gekomen. Maar alles werd ingewikkelder in de jaren zeventig, toen een ongekende economische crisis de Europese landen in de richting van een sterkere economische integratie duwde.
Intussen waren het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken toegetreden tot de unie en in 1986 telde de EU 12 landen met Griekenland, Spanje en Portugal erbij. In datzelfde jaar ondertekenden de leden de Europese Akte, die voorzag in de implementatie van de interne markt tegen 1993 met vier vrijheden van verkeer: kapitaal, goederen, diensten en personen.
Na de val van de Berlijnse Muur (1989) kwam alles in een stroomversnelling. De Europese Unie werd officieel opgericht in 1992 bij het Verdrag van Maastricht, dat ook voorzag in een economische en monetaire unie met één enkele munt: de euro. Tussen 1995 en 2004 verwelkomde de EU 10 nieuwe landen.
Helaas brak in 2008 een nieuwe economische crisis uit. Vandaag wordt de EU door velen beschouwd als een verrotte technocratische machine met tal van lobbygroepen die enkel op de economie focussen en geen oog hebben voor sociale aspecten en solidariteit. Dat is een van de redenen waarom het Britse volk in 2020 besliste uit de Unie te stappen (Brexit). Toch staat de Europese Unie de komende jaren voor heel wat uitdagingen: de gezondheidscrisis, de opwarming van de aarde, migratie, de cyberoorlog, artificiële intelligentie …
